JANUARY 29, 2023
WISANU SIMALAI
ในปัจจุบัน สถานการณ์ COVID-19 ผ่อนคลายลงอย่างต่อเนื่อง ผู้คนต่างกลับมาใช้ชีวิตกันเป็นปกติมากขึ้น ถึงแม้ว่าจะยังคงมีผู้ป่วยใหม่อยู่ตลอดหรือมีข่าวการกลายพันธุ์ของเชื้อไวรัส นั่นก็เพราะว่าผู้คนส่วนใหญ่ได้รับวัคซีนและภูมิต้านทานที่มากพอ ทำให้ไม่มีอาการรุนแรง หรือไม่มีอาการเลย
SARS-CoV-2 Virus (COVID-19)
อย่างไรก็ตามจากสถานการณ์นี้ได้ส่งผลกระทบต่อการเดินทาง ผมจึงได้นำข้อมูลสถิติผู้โดยสารระบบขนส่งสาธารณะปี 2020 - 2022 มาวิเคราะห์ว่าก่อน-หลังมีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร โดยเริ่มต้นจากวิเคราะห์ถึง Timeline ที่มีการระบาดของ COVID-19 ในกรุงเทพก่อน
จากกราฟจะเห็นได้ว่า มีช่วงที่จำนวนผู้ติดเชื้อเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วใน 3 ช่วง ได้แก่
ในการระบาดแต่ละครั้งส่งผลกระทบอย่างมากต่อการใช้ชีวิต ไม่ว่าจะเป็นคำสั่งการล็อคดาวน์, การงดเดินทางระหว่างจังหวัด หรือจำกัดเวลาการออกนอกพื้นที่, การงดรับประทานอาหารที่ร้านและการทำงานที่บ้าน (WFH)
สถิติจำนวนผู้โดยสารระบบขนส่งสาธารณะในปี 2563 - 2565
อ้างอิงจากเดือนที่เริ่มมีการระบาดในแต่ละรอบ เดือนเมษายน 2563 มีจำนวนผู้โดยสารลดลงอย่างรวดเร็วเหลือ 22 ล้านคน เนื่องจากมาตรการล็อคดาวน์ ซึ่งจำกัดการเดินทางและให้พนักงานส่วนใหญ่ทำงานแบบ Work From Home แต่หลังจากนั้นเพียง 1 เดือนก็พบว่าสถานการณ์เริ่มดีขึ้น และสามารถควบคุมการระบาดได้ ผู้โดยสารจึงกลับมาเพิ่มขึ้น
จากการระบาดรอบที่ 2 ซึ่งเป็นสายพันธุ์ Delta ส่งผลให้มีผู้ติดเชื้อเพิ่มอย่างรวดเร็วมาก และใน เดือนเมษายน 2564 มีจำนวนผู้โดยสารลดลงอย่างรวดเร็วและลดอย่างต่อเนื่องไปจนถึงเดือนสิงหาคมซึ่งมีผู้โดยสารรวมเหลือเพียง 18 ล้านคน และเมื่อสถานการณ์เริ่มกลับมาดีขึ้น จำนวนผู้โดยสารจึงเพิ่มขึ้นเล็กน้อย
ใน เดือนกุมภาพันธ์ 2565 เกิดการระบาดรอบที่ 3 ขึ้นซึ่งเป็นสายพันธุ์ Omicron ส่งผลให้มีติดเชื้อเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วแต่มีอาการที่ไม่รุนแรงเท่า Delta นั่นจึงเป็นสาเหตุให้จำนวนผู้โดยสารไม่ค่อยลดลง และถึงแม้ว่าผู้ติดเชื้อจะเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องแต่ก็ไม่ส่งผลกระทบใดๆ เนื่องจากไม่ได้มีมาตรการล็อคดาวน์ รวมไปถึงการปรับตัวเพื่อที่จะอยู่ร่วมกับโควิด-19 สถานการณ์จึงเหมือนกับการระบาดครั้งที่ 2
ประเภทรถโดยสารที่ได้รับความนิยมสูงสุด 3 อันดับแรกคือ รถเมลล์ขสมก. , รถไฟฟ้า BTS และรถไฟฟ้าสายสีน้ำเงิน ซึ่งมีผู้โดยสารเฉลี่ย 593,400 , 442,120, และ 207,582 คน/วัน ตามลำดับ และถ้าหากศึกษารายละเอียดที่ลึกขึ้นเราจะพบว่า มีการเปลี่ยนแปลงของจำนวนผู้โดยสารเฉลี่ยต่อวันของแต่ละประเภทเป็นดังกราฟ ดังต่อไปนี้
ในช่วงการระบาดของ COVID-19 ทั้ง 3 รอบคือในเดือน เมษายน ปี พ.ศ. 2563, พฤษภาคม ปี พ.ศ. 2564 และ กุมภาพันธ์ ปี พ.ศ. 2565 มีแนวโน้มผู้โดยสารทุกประเภทลดลงเหมือนกันหมด อย่างไรก็ตามหากพิจารณาในช่วงหลังจากเดือนมิถุนายน ปี 2565 เป็นต้นไป เราจะพบว่า ผู้โดยสารรถไฟฟ้า BTS, รถไฟฟ้าสายสีน้ำเงิน (MRT) และรถประจำทางเอกชนเส้นปฏิรูป มีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วมาก ในขณะที่รถเมล์ขสมก. และรถร่วมประจำทาง มีแนวโน้มผู้โดยสารที่จะลดลงอย่างต่อเนื่อง
จากข้อมูลดังกล่าวแสดงให้เห็นว่า แม้ว่าจะปัจจุบันรถเมล์ขสมก.จะเป็นที่นิยมสูงสุด แต่ในช่วงหลังสถานการณ์โควิด-19 ผู้โดยสารกลับมีแนวโน้มคงที่และค่อยๆลดลง นั่นอาจมีปัจจัยอะไรบางอย่างที่ทำให้ผู้คนตัดสินใจไปเลือกใช้รถบริการประเภทอื่นแทน โดยเราได้ทำการวิเคราะห์แบบ SWOT Analysis ของรถเมล์ขสมก. เป็นดังนี้